Meteen naar de inhoud

Profielen van Betts & Neihart – Aangepast succesvol

Dit is een leerling die elke leerkracht in zijn klas wil hebben: een brave leerling die goed werkt, mooie resultaten behaalt, zijn werk nauwkeurig en netjes afmaakt. Dit kind is geliefd bij zowel de leerkracht als zijn medeleerlingen. ‘Dit kind komt er wel’ wordt vaak gedacht.

Echter zijn de resultaten, de prestaties, wel prima tot goed, maar niet naar het eigen vermogen. Dit noemen we relatief onderpresteren.

Volgens Betts en Neihart zijn er verschillende risico’s verbonden aan dit profiel. Zo kan het zijn dat dit kind steeds naar bevestiging zoekt, dat het eigenlijk faalangst heeft en geen fouten durft maken. Dit kind heeft last van een hoge lat die het zichzelf oplegt, hij kan te perfectionistisch zijn. Hij heeft vooral angst om nieuwe dingen te ontdekken, bang voor het onbekende. Deze leerling gaat uitdagingen uit de weg. Hij werkt het liefst in zijn comfortzone. Hier zie je de vaste mindset (Dweck) en externe locus of control (verantwoordelijkheid wordt bij anderen gelegd).

Het kind wordt risico vermijdend. Uitdagingen lijken moeilijk en fouten maken wordt vermeden. Hij of zij is gevoelig voor, en gericht op, het voldoen aan andermans verwachtingen. Het kind kan zich ook te afhankelijk opstellen van volwassenen (bv onnodig veel vragen of bevestiging zoeken). Dit kind wil graag “succesvol” blijven. Je ziet vaak dat verrijkingsstof niet aangenomen wordt en dat de leerling weigert om iets extra’s te gaan doen. Het is mogelijk dat dit kind zonder goede begeleiding vastloopt, soms in het basisonderwijs, maar mogelijk pas later in het secundair of hoger onderwijs. Als deze leerling niet gestimuleerd wordt om om te gaan met uitdagingen boven het beheersingsniveau (de zone van naaste ontwikkeling), bestaat het risico op het ontwikkelen van faalangst en onderduikend gedrag.

Omdat bij de aangepaste, succesvolle leerling het onderpresteren niet als een ontwikkelpunt wordt ervaren door de omgeving, en de leerling geneigd is niet meer te doen dan gevraagd, wordt deze leerling vaak over het hoofd gezien. Begeleiding is juist nodig om de leerling uit de comfortzone te halen en van leren te gaan houden.

Belangrijkste behoeften:

Iemand die hen leert falen, doorzetten, uitdagingen aangaan (vaardigheden dus!). Iemand die hen begeleid naar een groeigerichte mindset en interne locus of control: anders doen ze zichzelf te kort.

Bij de aangepaste, succesvolle leerling wordt het relatieve onderpresteren niet altijd gezien als ontwikkelpunt. Vooral omdat deze leerling zich zo aanpast en weinig anders vraagt dan bevestiging. Leraren willen wel ‘een hele klas vol met dit soort leerlingen’. Deze leerling wordt daarom mogelijk niet opgemerkt als hoogbegaafd, maar eerder als goede leerling die zich netjes aanpast.

Gedragskenmerken:

  • Presteert goed / haalt goede cijfers
  • Goed academisch zelfbeeld
  • Stelt zich afhankelijk op
  • Zoekt bevestiging/ goedkeuring van een ander (leerkracht)
  • Perfectionistisch, kan daardoor traag lijken
  • Vermijdt risico
  • Angst voor falen
  • Extrinsieke motivatie
  • Consument van kennis
  • Doet niet meer dan gevraagd

Behoeften:

  • Uitgedaagd worden
  • Tekortkomingen (zwakke kanten) leren zien en erkennen, zónder schaamte
  • Risico’s leren nemen
  • Assertiviteitsvaardigheden aanleren
  • Creativiteit ontwikkelen
  • Groeigerichte mindset ontwikkelen
  • Zelfkennis verbeteren
  • Zelfstandige studievaardigheden aanleren

Ondersteuning/begeleiding thuis:

  • Ouders moeten loslaten
  • Onafhankelijkheid bieden
  • Ruimte/ vrijheid geven om keuzes te maken
  • Nieuwe, risicovolle ervaringen laten opdoen, groeigericht!
  • Sta nieuwe, negatieve gevoelens toe
  • Steun de mogelijkheden van het kind om uitdagingen aan te gaan
  • Voor ouders zelf: vergroot kennis van groeigerichte mindset en veerkracht

Ondersteuning/begeleiding school:

  • Versneld en verrijkt curriculum
  • Ontwikkelen van persoonlijke interesses
  • Bieden van activiteiten die de leerling uitdagen om uit de comfortzone te treden
  • Ontwikkelen van vaardigheden voor zelfstandig leren
  • Verdiepingsmogelijkheden bieden
  • Bieden van mentorschappen
  • Mogelijkheden om samen te werken met peers
  • Coaching in groeigerichte mindset